Cytoplazma zachowuje się jak ciecz, co widać wyraźnie w jej
ruchach. Jest to jedna z jej najbardziej charakterystycznych właściwości życiowych. Istnieją trzy rodzaje ruchów:
A - rotacyjny (
cytoplazma płynie w stałym kierunku dookoła zazwyczaj centralnie położonej wakuoli),
B - cyrkulacyjny (
ruch w różnych kierunkach, po licznych mostkach cytoplazmatycznych),
C - pulsacyjny (
ruch na zmianę to w jednym, to w drugim kierunku przypominając bicie serca).
Znane są także ruchy fontannowe cytoplazmy występujące w komórkach wydłużonych intensywnie rosnących np. w łagiewkach pyłkowych, włośnikach czy włoskach oraz ruchy po torach, okresowe (przypominające przypływ i odpływ) i lokalne (odbywające się na małych obszarach cytoplazmy w różnych kierunkach, w określonym czasie). Opisane powyżej typy ruchów cytoplazmy należą do ruchów nie związanych ze zmianą kształtu i miejsca. U roślin niższych i śluzowców obserwuje się ruchy związane z przemieszczaniem się organizmów. Siła motoryczną ruchu jest zmiana struktury białek kurczliwych cytoplazmy.
Zjawisko ruchu cytoplazmy możemy zaobserwować w komórkach liścia moczarki kanadyjskiej i pasiatki.
Pomoce do doświadczeń: mikroskop, szkiełko podstawowe i nakrywkowe, igła preparacyjna, żyletka.