Proponowany scenariusz ma charakter uniwersalny. Może zostać wykorzystany na zajęciach do ukazania, na przykładzie używek, zjawiska globalnych powiązań środowiskowych, ekonomicznych, społecznych, jak również może stanowić przyczynek do rozważań nad ideą rozwoju zrównoważonego.
Hasło programu: Gospodarka rolna i problemy wyżywienia
Poziom nauczania: Scenariusz przeznaczony jest dla uczniów klas programowo najwyższych (IV lub II - w przypadku zakończenia realizacji materiału w kl. III bądź na zajęciach fakultatywnych).
Autor: Urszula Majewska
CELE Cel ogólny: Poznanie skomplikowanego łańcucha powiązań globalnych na przykładzie używek.
Cele operacyjne: | A. | Zapamiętanie wiadomości, uczeń powinien zapamiętać: |
| - | znaczenie terminów: używka, globalne powiązania środowiskowe, społeczne, gospodarcze i polityczne, |
| - | pochodzenie roślin pseudoalimentacyjnych, |
| - | wymagania glebowo-klimatyczne podstawowych używek, |
| - | użyteczność gospodarczą używek, |
| - | głównych producentów, eksporterów i importerów używek. |
| B. | Zrozumienie wiadomości, uczeń powinien: |
| - | rozróżnić poznane używki na podstawie fotografii, |
| - | wyjaśnić przyczyny ich koncentracji w strefie zwrotnikowej, podzwrotnikowej, |
| - | spostrzec podobieństwa oraz różnice w ich sposobie uprawy i produkcji, |
| - | wyjaśnić proeksportową koncepcję wzrostu gospodarczego krajów słabo rozwiniętych, |
| - | poznać ideę rozwoju zrównoważonego. |
| C. | Uczeń potrafi stosować wiadomości i umiejętności w sytuacji typowej, uczeń umie: |
| - | porównać i scharakteryzować wymagania glebowo-klimatyczne roślin pseudoalimentacyjnych, |
| - | zastosować wcześniej zdobyte wiadomości w sytuacji konkretnej, |
| - | przyporządkować różne elementy systemu powiązań globalnych do odpowiednich aspektów (kierunków) róży diagnostycznej. |
| D. | Stosowanie wiadomości i umiejętności w sytuacjach nowych, uczeń potrafi: |
| - | wykryć zależności pomiędzy geograficznym rozmieszczeniem używek a ich wymaganiami glebowo-klimatycznymi, |
| - | zastosować wcześniej zdobyte wiadomości w sytuacji konkretnej, |
| | ocenić stan gospodarki krajów eksportujących i importujących używki, |
| - | zrelacjonować tok rozumowania przy konstrukcji schematu powiązań globalnych. |
METODY I FORMY PRACY 
Metody: eksponująca/waloryzująca, werbalna/pogadanka, wykład ilustracyjny, śnieżna kula/dyskusja piramidowa, metoda problemowa/operatywna
Formy: praca indywidualna, praca równym frontem
CZAS: 1 godzina lekcyjna w pracowni geograficznej
ŚRODKI DYDAKTYCZNE | A. | Pomoce dydaktyczne |
| 1. | Pomoce wizualne: |
| a) | obrazy naturalne i produkty - okazy roślin: kawy i kakao, |
| b) | obrazy naturalistyczne - fotografie, |
| c) | obrazy schematyczne - rysunki schematyczne, |
| d) | obrazy symboliczne - kartograficzne: wykresy klimatyczne, |
| | - tekstowe i liczbowe: zeszyt przedmiotowy, literatura geograficzna, słownik geograficzny, liczby i zbiory statystyczne. |
| 2. | Pomoce audytywne - słowo żywe, mówione. |
| B. | Przyrządy pomiarowe i urządzenia dydaktyczne |
| 1. | Urządzenia wizualne - tablica szkolna i magnetyczna. |
| 2. | Urządzenia audiowizualne - magnetowid, telewizor. |
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Z. Czaińska, Z. Wojtkiewicz, Aktywne metody w edukacji geograficznej, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń, 1999
A. Dylikowa, D. Makowska, J. Makowski, T. Olszewski, Ziemia i człowiek, WSiP, Warszawa, 1995
J. Flis, Szkolny słownik geograficzny, WSiP, Warszawa, 1985
W. Skrzypczak, Geografia społeczno-ekonomiczna, Efekt, Warszawa, 1998
J. Kądziołka, K. Kocimowski, E. Wołonciej, Świat w liczbach, WSiP, Warszawa, 1996
D. Makowska, Rozważania przy filiżance kawy, Geografia w Szkole nr 4/1998
J. Michalczyk, Postawa młodzieży szkół średnich wobec problemów ekologicznego bezpieczeństwa świata, Geografia w szkole Nr 1/1992
Z. Podbielkowski, Rośliny użytkowe, WSiP, Warszawa, 1992
Repetytorium z geografii gospodarczej, praca zbiorowa pod redakcją I. Fierli, PWE, Warszawa, 1994
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, GUS, Warszawa, 1999
http://apps.fao.org Największa światowa baza danych o rolnictwie (zbiory, handel, użytkowanie ziemi, leśnictwo, rybołówstwo, wyżywienie) prowadzona przez FAO. Najbardziej aktualne i wiarygodne dane statystyczne.
http://www.fao.org Oficjalna strona ONZ do spraw rolnictwa i wyżywienia Food an Agriculture Organization (FAO). Najlepsza istniejąca w Internecie strona o światowym rolnictwie. Aktualne raporty FAO, problem wyżywienia etc.
http://www.kki.net.pl/~herbata2/ Historia herbaty, jak rośnie herbata, walory smakowe i zdrowotne herbaty, herbaty aromatyczne, mieszanki klasyczne, torebki herbaciane, cukier w herbacie, herbata mrożona, metody produkcji herbaty, herbaciane akcesoria, sposoby zaparzania herbaty, przewodnik po herbatach (gatunki herbat według krajów).
http://www.posti.com.pl/index_historia_herbaty.html Opis gatunków herbaty i ich historia, pierwsza reklama, pierwsze prawo herbaciane, zwyczaje picia herbaty, przewodnik po herbatach i inne ciekawostki.
http://republika.pl/arabicahttp://www.mat.uni.torun.pl/~pasta/ Informacje o uprawie kawy, rejony uprawy, gatunki, palenie ziaren kawy, rytuał mielenia, metody przygotowania czyli parzenie kawy
http://www.encyklopedia.pl/wiem/003ac2.html http://www.encyklopedia.pl/wiem/0029fb.html Największa ogólnodostępna encyklopedia, m.in. liczne hasła o używkach: kakao, kakaowiec.
