Doliny o przebiegu zbliżonym do przebiegu meandrów rzecznych nazywane są dolinami meandrowymi. Krętość rzek płynących takimi dolinami określamy mianem meandrów wciętych, utrwalonych i przeciwstawiamy je meandrom błędnym, swobodnym - o krzywiźnie kształtującej się swobodnie (nie narzuconej np. przez wcinanie się starszego meandru z wyższego poziomu albo przez własności skał), wytworzony w obrębie aluwiów; występuje na tym samym poziomie wysokościowym, na którym się utworzył.

W dolinach meandrowych rozróżniamy zbocza o zarysie wklęsłym i wypukłym. Zbocza o zarysie wklęsłym są zazwyczaj bardziej strome niż przeciwległe zbocza o zarysie wypukłym. Takie zbocze o zarysie wypukłym jest z trzech stron opływane przez rzekę i nosi nazwę ostrogi meandrowej.

Ostroga meandru jest podcinana z dwóch przeciwległych stron przez rzekę. Podcinanie i związane z tym intensywne procesy denudacyjne doprowadzają do obniżenia części ostrogi w miejscu zwanym szyją meandru. Dalsze podcinanie i obniżanie doprowadza do głębokiego obniżenia, którym mogą się przelewać wody powodziowe. Przelewające się wody mają na tym odcinku dużo większy spadek aniżeli wzdłuż krętego koryta i dlatego szybko pogłębiają i rozcinają szyję meandru. Powstaje w ten sposób przełom przelewowy, w którym ta sama rzeka dokonała przecięcia i przeciągnięcia własnego górnego odcinka (autokaptaż, samoprzeciągnięcie). Rzeka po rozcięciu ostrogi meandrowej przez pewien czas korzysta z obu koryt: meandrowego i przełomowego. W miarę jednak pogłębiania krótkiego odcinka przełomowego o dużym spadku, długie koryto zakolowe staje się martwe, pozbawione wody, a następnie ulega zawieszeniu w stosunku do pogłębionego koryta przełomowego. W ten sposób powstaje „zakole wiszące". Pomiędzy korytem starym a nowym, przełomowym, wznosi się odosobniony pagórek meandrowy.