Interpunkcja
Interpunkcja związana jest z pismem. Została przeniesiona na grunt polski wraz z alfabetem łacińskim. Dzięki interpunkcji możliwe jest zaznaczenie charakteru zdania:
- oznajmienie sygnalizuje się przez kropkę;
- pytanie – przez pytajnik;
- tekst główny i tekst poboczny – przez nawias, pauzę;
- tekst własny i tekst cytowany – przez cudzysłów i dwukropek;
- wzajemny stosunek zdań i członów – przez przecinek, średnik i pauzę;
- tok mówienia, ironię, komizm przez wielokropek.
W języku polskim używamy dziesięciu znaków interpunkcyjnych. Są to:
- kropka .
- średnik ;
- przecinek ,
- dwukropek :
- myślnik (pauza) –
- wielokropek ...
- znak zapytania (pytajnik) ?
- znak wykrzyknienia (wykrzyknik) !
- nawias: najczęściej okrągły ( ) i kwadratowy [ ]
- cudzysłów: najczęściej apostrofowy „ ”, rzadziej ostrokątny « ».
Podstawową funkcją języka jest funkcja komunikatywna, dlatego też za podstawowy cel interpunkcji należy uznać zapewnienie tekstowi pisanemu jednoznaczności i ułatwienie jego poprawnego odbioru.
Druga funkcja znaków interpunkcyjnych polega na tym, że służą one do wyrażania niektórych właściwości mowy. I tak na przykład przecinek i kropka sygnalizują przerwy w mówieniu, myślnik m.in. zawieszenie głosu, wykrzyknik z reguły jest znakiem emocji.
To łączy się z trzecią funkcją: znaki przestankowe umożliwiają poprawne zrozumienie
i wygłoszenie tekstu, czyli pozwalają go właściwie interpretować.
Charakter znaku |
Znak interpunkcyjny |
Podstawowe funkcje |
Znaki oddzielające |
kropka |
zamykanie wypowiedzeń |
średnik, przecinek |
oddzielanie mniejszych całości w obrębie wypowiedzenia |
Znaki prozodyczne |
wielokropek, myślnik, pytajnik |
oznaczanie przerwania, zawieszenia głosu, szczególnej intonacji |
Znaki emocji |
wykrzyknik, pytajnik, myślnik, wielokropek |
oznaczanie stanów uczuciowych mówiącego |
Znaki opuszczenia |
wielokropek, myślnik |
zaznaczanie pominięć w tekście |
Znaki wyodrębniające |
dwukropek |
wprowadzanie wyliczenia, cytatu, uzasadnienia, wyniku, wyjaśnienia |
cudzysłów, nawias, dwa przecinki (otwierający i zamykający), dwa myślniki (otwierający i zamykający) |
wydzielanie fragmentów tekstu |
Przepisów interpunkcyjnych jest bardzo dużo i niekiedy są dosyć skomplikowane. W tym poradniczku znajdziesz tylko te najważniejsze, dzięki którym będziesz mógł poprawnie
i zrozumiale pisać teksty w szkole i w domu.
W polskich przepisach interpunkcyjnych najważniejszą rolę odgrywa składnia, czyli budowa zdania pojedynczego i złożonego. Te zasady składniowe powinieneś znać z lekcji języka polskiego.