fr. Rene Descartes (1569-1650)
"Cogito ergo sum" - "Myślę, więc jestem"
"Rozsądek jest to rzecz ze wszystkich na świecie najlepiej rozdzielona, zaś zdolność dobrego sądzenia (...) z natury równa u wszystkich ludzi"
Najważniejsze dzieło filozoficzne |
"Rozprawa o metodzie" |
Odrzuć wszystko, co do tej pory uznawałeś za prawdziwe |
-
Zadanie, jakie postawił przed sobą ten XVII-wieczny myśliciel, to odnalezienie prawdy, chociaż jednego twierdzenia, którego nie dałoby się podważyć. Twierdzenie takie miałoby stanowić punkt wyjścia dla wszelkich innych rozważań filozoficznych.
-
Metodą na dotarcie do prawdy jest wg Kartezjusza odrzucenie wszystkiego, co do tej pory uważaliśmy za słuszne i prawdziwe. Polega to na uwolnieniu umysłu od wszelkiej wiedzy, jaką już posiedliśmy, oraz na odrzuceniu obrazu świata, jaki kreują nasze zmysły. XVII-wieczne odkrycia naukowe dowiodły przecież, jak bardzo zmysły nas łudzą. Bez posłużenia się tą metodą nie będziemy mogli ocenić, ile fałszu jest w tym, co zwykliśmy dotąd sądzić o świecie. Nie wiemy nawet, czy rzeczywistość, którą postrzegamy (nawet istnienie naszego ciała), nie jest snem i urojeniem. Mogliśmy przecież paść ofiarą igraszek złośliwego demona.
|
Sceptycyzm |
-
Punktem wyjścia dla Kartezjusza jest więc sceptycyzm, czyli wątpienie w prawdziwość rzeczywistości, która nas otacza.
|
Racjonalizm |
-
Istnieje właściwie tylko jeden fakt, którego istnienia nie możemy zakwestionować - fakt naszego wątpienia. Ono jest z kolei oznaką, że myślimy. · W ten sposób Kartezjusz doszedł do kluczowego w swej teorii stwierdzenia - myślę, więc jestem. Człowiek jest zatem istotą myślącą, do prawdy może dojść jedynie za pomocą rozumu. Pogląd taki nazywamy racjonalizmem.
|
Bóg istnieje |
-
Kartezjusz wyszedł z założenia, że Bóg jest pod każdym względem istotą doskonalszą od człowieka.
-
Dowodem na istnienie Boga był dla Kartezjusza właśnie fakt istnienia w umyśle człowieka pytań dotyczących Stwórcy. Oznacza to, że ktoś te pytania musiał w umyśle człowieka zaszczepić, gdyż istota tak niedoskonała jak człowiek nie mogła sama być twórcą idei o doskonałym Bogu.
|
Świat jest mechanizmem |
|