Kształcenie podstaw przedsiębiorczych uczniów w procesie nauczania w szkole średniej ma obecnie bardzo duże znaczenie wobec zmian jakie nastąpiły w gospodarce polskiej w latach 90-tych. Państwo nie gwarantuje miejsca pracy dla absolwenta szkoły. Absolwent szkoły powinien być przygotowany do samodzielnego kreowania swojej kariery zawodowej i dostosowywania swoich kwalifikacji do oczekiwań rynku pracy. Można przewidywać, że większość spośród absolwentów będzie musiała wielokrotnie się przekwalifikowywać lub podejmować działalność na własny rachunek. Zadania szkoły muszą się więc radykalnie zmienić w stosunku do dotychczasowych.
Nauczyciel musi przewartościować swój warsztat pracy, bo inna jest teraz jego rola w działaniach edukacyjnych. Zamiast przekazywania wiedzy jako podstawowego sposobu przygotowania ucznia do dorosłego życia, kształcenie przedsiębiorcze główny nacisk kładzie na rozwój podstaw sprzyjających osiąganiu sukcesu w życiu. Oznacza to konieczność tworzenia przez nauczyciela takich sytuacji edukacyjnych, w których uczniowie mają możliwość podejmowania odpowiedzialności za swoje kształcenie, mają możliwość dokonywania wyborów oraz większą wolność w podejmowaniu działań bez obaw popełniania błędów.
Nauczyciel powinien zachęcać uczniów do samodzielnego rozwiązywania problemów, które wymagają integrowania wiedzy i umiejętności z różnych przedmiotów. Problemy i zadania powinny być zbliżone do tych, z którymi uczniowie mogą spotkać się w rzeczywistości. Wymaga to stosowania odmiennych metod niż tradycyjne.
Korzystając z badań naukowych można przedstawić zmiany stylu nauczania następująco:
|
STYLE NAUCZANIA
|
|
Podejście tradycyjne
|
Podejście przedsiębiorcze
|
|
nauczyciel skupia się na treści
|
skupia się na procesie dochodzenia do wiedzy
|
|
nauczyciel jest centrum zainteresowania
|
uczeń jest w centrum zainteresowania
|
|
nauczyciel jest ekspertem
|
nauczyciel jest organizatorem procesu kształcenia
|
|
nauczyciel jest nieomylny
|
nauczyciel ciągle się uczy
|
|
uczniowie są bierni
|
uczniowie aktywnie uczestniczą w procesie kształcenia
|
|
poruszane na lekcji zagadnienia są z góry ustalone- realizacja programu
|
elastyczność w ustalaniu tematyki zajęć- osiągnie celów kształcenia
|
|
nacisk jest położony na teorię
|
nacisk jest położony na zastosowanie teorii w praktyce
|
|
na lekcji omawiany jest jeden temat związany z przedmiotem
|
realizowane są zadania interdyscyplinarne łączące wiedzę z wielu przedmiotów
|
|
strach przed błędami
|
uczenie się na błędach
|
|
ograniczona wymiana informacji pomiędzy uczniami
|
uczenie się we współpracy (interakcyjne)
|
Badania skuteczności uczenia się dowodzą, że metody wymagające osobistego zaangażowania się uczącego, takie jak udział w dyskusji, wykonywanie różnego rodzaju ćwiczeń oraz wykorzystywanie wiedzy i umiejętności w sytuacjach rzeczywistych lub zbliżonych o rzeczywistych charakteryzują się największą skutecznością (stopień zapamiętywania wynosi 50-90%). W tradycyjnych stylach nauczania, gdzie nauczyciel jest stroną dominującą, a uczeń jedynie odbiorcą informacji, skuteczność jest znacznie mniejsza (5-30%) i zależy od dodatkowych środków pobudzających zmysł (porównania, skojarzenia, obrazy itp.).
Analiza wymagań rynku pracy wykazuje również, że nawet bardzo dobre przyswajanie sobie przez ucznia wiedzy w swoim fachu daje niewielkie szanse na zatrudnienie. Wielu pracodawców wymaga od kandydatów umiejętności i postaw niezależnych od stanowiska pracy. Są to najczęściej:
- kreatywność(umiejętność twórczego myślenia)
- komunikatywność(łatwość nawiązywania kontaktów)
- otwartość
- umiejętność planowania i osiągania postawionych celów
- umiejętność i śmiałość podejmowania decyzji
- odpowiedzialność
- samodzielność
- umiejętność pracy w zespole i zdolności organizacyjne
- odporność na stres.
Jedną z metod kształtowania takich umiejętności i postaw jest metoda projektów.
