Rola minisiatkówki w szkole podstawowej
Minisiatkówka to według Seweryniaka gra w piłkę siatkową dla dzieci w wieku 7-13 lat rozgrywana w zespołach dwu-, trzy- i czteroosobowych, na zmniejszonym boisku, mniejszą piłką i z wybranymi przepisami dostosowanymi do możliwości dzieci.
Uzupełnia ona cały wachlarz gier i zabaw, w których biorą udział dzieci w tym etapie rozwojowym. Uczestniczenie w grze powinno być przede wszystkim przyjemnością i radością oraz zachętą do zainteresowania się tak piękną dyscypliną gry.
W nauczaniu początkowym idea tej gry sprowadza się do działań uproszczonych na bazie rzutów i chwytów piłki najpierw w zespołach jedno, a potem dwuosobowych. Nauczanie techniki ułatwiamy dzieciom wprowadzając lekkie piłki. Pozwalamy na zagrywkę rzutem jednorącz, a po opanowaniu odbić sposobem oburącz górnym zastępujemy ją w/w odbiciem. Naukę podstawowych elementów techniki gry w minisiatkówkę rozpoczynamy w klasach III-IV. Od klasy IV rozpoczyna się rywalizacja we współzawodnictwie klasyfikowanym. Dozwolona jest zagrywka "oburącz górą". Nauczamy jednocześnie pozostałych sposobów zagrywania i odbić z pewną tolerancją czystości oraz wdrażamy do przestrzegania reguł i przepisów gry.
Gra dwójkami jest pierwszym krokiem w nauczaniu umiejętności współdziałania zespołowego. Na poziomie klas V i VI występuje gra trójkami (jedynie na zawodach ogólnopolskich klasy VI grają w zespołach czteroosobowych).
Pracując z dziećmi w szkole podstawowej mamy to szczęście, że trafiając na fazę ich optymalnego rozwoju ruchowego przypadającą na wiek 9-10 i 12-13 lat, (zwanym "złotym wiekiem"), możemy wykorzystać ją do kształtowania motoryki i nauczania minisiatkówki. W tym okresie bowiem obok zwiększonej wydolności organizmu następuje względne zrównoważenie emocjonalne i proporcjonalny rozwój procesów poznawczych. Ruchy dziecka są świadome, oszczędne i celowe, zwinne, szybkie i względnie silne, połączone z wysokim poczuciem rytmu, wpływającym na ogólną koordynację ruchów. W efekcie dziecko bardzo szybko opanowuje skomplikowane formy ruchowe, a jego sprawność motoryczna pozostaje na stosunkowo wysokim poziomie. Pamiętając o tym, że dzieci znajdują się w okresie swoistej doskonałości motorycznej (ogólne wzmocnienie aparatu kostno-więzadłowego i usprawnienie funkcji oddychania i krążenia) nie zapominajmy o niewątpliwie najistotniejszym - o ich potrzebach.
Według Czajkowskiego do potrzeb rozwojowych dzieci zaliczamy potrzeby:
- zabawy i rozrywki oraz radości z uprawiania sportu,
- wyżycia się ruchowego (wrodzona potrzeba biologiczna),
- optymalnego poziomu pobudzenia,
- odczuwania własnej wartości (potrzeba kompetencji),
- przynależności, oraz poczucia bezpieczeństwa.
Dziecko szuka ich zaspokojenia właśnie na zajęciach sportowych. Jeśli uda się nam wywołać zainteresowanie minisiatkówką i rozbudzić zamiłowanie do systematycznych ćwiczeń oraz udziału w zajęciach wychowania fizycznego, Szkolnego Koła Sportowego czy klubu sportowego możemy mu zapewnić zaspokojenie potrzeb wynikających z jego rozwoju.
Dodatkowo mamy możliwość oddziaływania na dziecko wychowawczo kształtując system wartości oraz wpojenia norm i zasad postępowania w grupie sportowej, kształtując właściwe nawyki higieniczne związane z aktywnością ruchową (zmienny strój sportowy, higiena osobista po zajęciach, higiena otoczenia, odżywianie, sen itp.). Przygotowując dzieci do współzawodnictwa możemy kształtować postawę sukcesu bez pychy i przegranej bez kompleksów, życzliwości wobec wygranych i przegranych. Poprzez udział w organizacji i przeprowadzeniu zawodów dziecko nabywa dodatkowych umiejętności organizacyjnych. Drobne czynności jak liczenie punktów, podejmowanie decyzji w roli sędziego czyni dziecko kompetentnym i ważnym. Ponieważ reguły gry ustalają w minisiatkówce stosunki między graczami, powoduje to, że stanowią one formę aktu prawnego, formułującego prawa grających oraz określone konsekwencje w przypadku ich naruszenia. Ponadto dziecko poprzez rywalizację we współzawodnictwie nabywa całej gamy pożądanych zachowań społecznych, które stanowią pewne wartości wychowawcze. Mianowicie uczestnicząc w turniejach uczy się takich rytuałów jak sportowy okrzyk czy podanie sobie rąk pod siatką po zakończonej walce niezależnie od wyniku meczu. Respektując decyzje sędziego uczy się pokory i szacunku do drugiego człowieka. Grając "fair play", uczy się uczciwości i umiejętności przyznawania się do błędu. Ze względu na brak kontaktu fizycznego z przeciwnikiem minisiatkówka ogranicza zachowania agresywne i sprzyja rozwijaniu pozytywnych zachowań.
Proces nauczania minisiatkówki jest przede wszystkim procesem wszechstronnego kształtowania człowieka. Należy traktować go jako element rzeczywistego życia jako fragment środowiska społecznego, szkolnego, rówieśniczego i rodzinnego, kształtującego osobowość młodego człowieka. Być może właśnie z tych maluchów wyrosną kiedyś nie tylko doskonali gracze, ale cudowni ludzie, wspaniali przyjaciele i animatorzy sportu.
