O uwarunkowaniach osiągnięć sportowych

Rozważając zagadnienie uwarunkowań osiągnięć sportowych naukowcy zajmowali się problematyką osobowości sportowców. Doszli oni do wniosku, iż sportowcy, którzy osiągnęli w swojej dziedzinie sukces cechowali się silną wolą, zdecydowaniem, agresywnością, odpornością psychiczną, kontrolą emocjonalną, wiarą we własne siły. Inny wniosek był taki, że "sportowcy sukcesu" są zdrowsi psychicznie niż przeciętna osoba z populacji, nie wskazano natomiast by istniał związek między np. określonymi cechami osobowości, a sukcesami w którejś z dziedzin sportowych.Z badań nad medalistami olimpijskimi wynika, że były to osoby wrażliwe emocjonalnie i introwertywne (umiejące samo obcować), dzięki czemu opanowali oni najlepsze sposoby sterowania swoimi czynnościami. Motywacja wewnętrzna jest jednym z istotnych czynników wpływających na efektywność działania. Dzięki niej człowiek (sportowiec) potrafi pokonywać trudności na drodze do celu, ma motywację do podejmowania wysiłku, do pracy nad swoimi umiejętnościami. Oczywiście potrzebna jest realna ocena swoich możliwości, umiejętności i w odniesieniu do niej planuje się poziom wykonania zadania.
Wśród zawodników można mówić o tzw. ryzykantach tzn. osobach o zawyżonych aspiracjach. Ryzykantem będzie narciarz decydujący się na zjazd na trudnej, niebezpiecznej trasie bez odpowiedniego treningu i przygotowania.
Z drugiej strony niektóre dyscypliny wymagają od zawodnika pewnego ryzyka, np. spadochroniarstwo, sporty motorowe, sporty walki. Aby osiągnąć sukces potrzebny jest w nich umiarkowany poziom ryzykanctwa, wpływa on bowiem mobilizująco na zawodnika.

W zależności od uzyskiwanych wyników sportowiec będzie miał różny poziom aspiracji. Zwycięstwo sprawia, że poziom aspiracji wzrasta, porażka, że się obniża. Gdy sportowiec zmierza do osiągnięcia jakiegoś rezultatu towarzyszy mu stan napięcia emocjonalnego. Gdy osiągnięty wynik był lepszy od planowanego odczuwamy satysfakcję i zadowolenie, mamy poczucie sukcesu. Gdy stało się inaczej, przeżywamy gorycz niepowodzenia. Często zawodnicy, którzy zbyt wysoko planują narażają się na frustracje.
Rozważając uwarunkowania osiągnięć sportowych należy zwrócić uwagę na problem płci sportowców. Badania wykazały, że kobiety dążące do sukcesu, w tym sportowego, stają w konflikcie z tradycyjnie pojmowaną rolą społeczną kobiety, narażają się na zarzut braku kobiecości. Stąd kobiety skłonne są do przeżywania tzw. lęku przed sukcesem, który hamuje aktywność mającą do niego doprowadzić. Lęk ten występuje również u mężczyzn wówczas jednak uwarunkowany jest on obawą przed utratą przyjaźni i akceptacji innych ludzi.
Bowiem sukces drugiego człowieka budzi wobec niego uczucie zazdrości lub onieśmielenia, czego konsekwencją jest unikanie kontaktów z taką osobą. Sukces może więc być przyczyną osamotnienia.