Komputer bez oprogramowania jest bezużyteczną maszyną - nie ma sposobu porozumiewania się użytkownika z komputerem, po jego włączeniu nie można nic zrobić. Dopiero po zainstalowaniu systemu operacyjnego maszyna 'ożywa' - wie jakie ma parametry, użytkownik może wydawać jej polecenia, instalować różnorodne programy, tworzyć i zarządzać plikami itd. Jednym z pierwszych systemów operacyjnych był DOS. Zyskał on dużą popularność, ze względu na prostotę obsługi i niezawodność. Po kilku latach firma Microsoft wyprodukowała nowy system operacyjny, o nazwie Windows, który rozwija do dziś w tworząc kolejne wersje (95, 98, 2000, NT). Obecnie istnieje na rynku wiele konkurencyjnych systemów operacyjnych dla komputerów osobistych, jednym z najpopularniejszych jest Linux.
Jedną z najważniejszych cech systemu DOS jest jego jednozadaniowość - to znaczy, że nie można wykonywać więcej niż jednej akcji w tym samym czasie. Kolejne zadania mogą się wykonać po zakończeniu się poprzednich - w odróżnieniu do systemu Windows, który jest wielozadaniowy (wiele operacji wykonuje się w tym samym czasie). W systemie operacyjnym DOS wydajemy komendy posługując się klawiaturą - piszemy słowne polecenia.
A teraz definicja:
System operacyjny - program który steruje działaniem wszystkich urządzeń komputera, wyświetla na ekranie komunikaty, odczytuje polecenia i wykonuje inne programy, zarządza danymi zapisanymi na dyskach (twardych i elastycznych - dyskietkach).
Krótka historia:
System operacyjny DOS został wyprodukowany przez firmę IBM (wersja 1.0), jako popularny system operacyjny dla komputerów osobistych. System konsekwentnie ulepszano, powstawały coraz to nowsze wersje DOS'a produkowane równolegle przez firmy IBM i Microsoft.
Pojęcia, które należy znać:
Dysk twardy - urządzenie (pamięć masowa), które pozwala na zapis, przechowywanie i kasowanie danych - plików, które zorganizowane są w katalogi. Każdy dysk twardy (tak jak stacje dyskietek i CD-ROMy) ma swoją nazwę - jest to kolejna litera alfabetu.
A: oznaczenie stacji dysków dyskietek 3,5"
B: oznaczenie stacji dysków dyskietek 5,4"
C: oznaczenie głównego, pierwszego, dysku twardego (następne dyski oznaczane są kolejnymi literami)
Plik - zbiór danych stanowiących logiczną całość. Plik może zawierać słowa, liczby, polecenia, ciągi znaków o specjalnym znaczeniu itd. Każdy plik ma nazwę składającą się z najwyżej 8 znaków (bez spacji), po niej występuje kropka oraz rozszerzenie [które mówi o funkcji pliku]. Rozszerzenie ma najwyżej 3 znaki.
nazwa_pliku.rozszerzenie
list.txt
.txt - pliki tekstowe
.bmp - pliki graficzne
.com, .exe - pliki uruchamiające programy
Katalog Dla wygody użytkowników stworzone zostały katalogi, które pozwalają na segregowanie (układanie) plików w grupy tematyczne, co pozwala na łatwiejsze ich odnajdywanie. Katalogi mają nazwę składającą się z najwyżej 8 znaków.
W każdym katalogu można utworzyć kolejny katalog - tzw. podkatalog -
i umieścić w nim pliki. Partycja na dysku twardym symbolizowana jest przez
katalog główny.
Dla łatwiejszego zrozumienia pojęć: katalog, plik, dysk twardy; posłużmy się porównaniem.
Niech dysk twardy będzie biblioteką, czyli pomieszczeniem, w którym znajdują się regały z pólkami i książki. Regały to katalogi, mają swoją nazwę i zawierają półki
i książki. Półki to podkatalogi, a książki są plikami. Każda książka ma swój tytuł (nazwę), ma również jakąś treść, zbiór słów (zbiór danych).
Schemat drzewa katalogowego.
Znak zachęty
Jest to znak, który oznacza oczekiwanie komputera na wpisanie przez użytkownika komendy. Zazwyczaj wygląda następująco:
C:\>
C: - to oznaczenie dysku, na którym aktualnie pracujemy
\ - po tym znaku będą się pokazywać nazwy katalogów, do których wejdziemy
> - zakończenie znaku zachęty, po tym symbolu należy wpisywać wszystkie polecenia
C:\>polecenie
Przykład:
A:\PRACE>
Taki znak zachęty oznacza, że znajdujemy się na dyskietce, w katalogu PRACE.